Szanowni Państwo u nas możecie w praktyce zrealizować w prosty i ciekawy dla młodzieży sposób poniższe podstawy programowe z biologii.
Czas trwania zajęć 90 minut.
Prowadzący mgr inż. Paweł Kaźmierski
Forma realizacji zajęcia terenowe na kolekcji roślin Ogrodu Botanicznego w Niegoszczy. W ramach zajęć dzieci wykonują ekogadżet w postaci posadzenia/posiania rośliny do doniczki i zabierają go ze sobą.
Zajęcia mają charakter sensoryczny.
Przykłady wybranych zagadnień biologicznych zgodnych z podstawą programową możliwych do realizacji w Ogrodzie Botanicznym w Niegoszczy.
Wypis za Vademecum Nauczyciela Wdrażanie podstawy programowej w szkole ponadpodstawowej Biologia.
Wymagania szczegółowe – zakres podstawowy
X. Ekologia.
Uczeń:
1) rozróżnia czynniki biotyczne i abiotyczne oddziałujące na organizmy;
2) przedstawia elementy niszy ekologicznej organizmu; rozróżnia niszę ekologiczną od siedliska;
9) przedstawia skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej;
11) wyjaśnia zmiany liczebności populacji w układzie zjadający i zjadany;
12) przedstawia adaptacje drapieżników, pasożytów i roślinożerców do zdobywania pokarmu;
13) przedstawia obronne adaptacje ofiar drapieżników, żywicieli pasożytów oraz zjadanych roślin;
15) wyjaśnia przepływ energii i obieg materii w ekosystemie;
16) opisuje obieg węgla i azotu w przyrodzie, wykazując rolę różnych grup organizmów w tych obiegach;
17) przedstawia sukcesję jako proces przemiany ekosystemu w czasie, skutkujący zmianą składu gatunkowego.
XI. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona.
Uczeń:
1) przedstawia typy różnorodności biologicznej: genetyczną, gatunkową i ekosystemową;
2) wymienia główne czynniki geograficzne kształtujące różnorodność gatunkową i ekosystemową Ziemi (klimat, ukształtowanie powierzchni); podaje przykłady miejsc charakteryzujących się szczególnym bogactwem gatunkowym; wykazuje związek pomiędzy rozmieszczeniem biomów a warunkami klimatycznymi na kuli ziemskiej;
3) wykazuje wpływ działalności człowieka (intensyfikacji rolnictwa, urbanizacji, industrializacji, rozwoju komunikacji i turystyki) na różnorodność biologiczną;
4) wykazuje wpływ działalności człowieka na różnorodność biologiczną;
6) uzasadnia konieczność zachowania tradycyjnych odmian roślin i tradycyjnych ras zwierząt dla zachowania różnorodności genetycznej;
7) uzasadnia konieczność stosowania różnych form ochrony przyrody (takich jak np. Natura 2000);
9) przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.
Wymagania szczegółowe – zakres rozszerzony
IX. Różnorodność roślin.
2. Rośliny lądowe i wtórnie wodne.
Uczeń:
1) określa różnice między warunkami życia w wodzie i na lądzie;
6) przedstawia cechy budowy roślin, które umożliwiły im zasiedlenie środowisk lądowych;
7) uzasadnia, że modyfikacje organów wegetatywnych roślin są adaptacją do różnych warunków środowiska i pełnionych funkcji;
8) rozróżnia rośliny jednoliścienne i dwuliścienne, wskazując ich charakterystyczne cechy;
9) przedstawia znaczenie roślin dla człowieka.
3. Gospodarka wodna i odżywianie mineralne roślin.
Uczeń:
1) wyjaśnia mechanizmy pobierania oraz transportu wody i soli mineralnych;
4) wykazuje wpływ czynników zewnętrznych (temperatura, światło, wilgotność, ruchy powietrza) na bilans wodny roślin; planuje i przeprowadza doświadczenie określające wpływ czynników zewnętrznych na intensywność transpiracji; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące występowanie gutacji;
4. Odżywianie się roślin.
Uczeń:
6) przedstawia udział innych organizmów (bakterie glebowe i symbiotyczne, grzyby) w pozyskiwaniu pokarmu przez rośliny.
5. Rozmnażanie i rozprzestrzenianie się roślin.
Uczeń:
2) przedstawia sposoby bezpłciowego rozmnażania się roślin;
3) przedstawia budowę kwiatów roślin nasiennych;
4) wykazuje związek budowy kwiatu roślin okrytonasiennych ze sposobem ich zapylania;
7) wykazuje związek budowy owocu ze sposobem rozprzestrzeniania się roślin okrytonasiennych.
6. Wzrost i rozwój roślin.
Uczeń:
2) przedstawia wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na proces kiełkowania nasion; planuje i przeprowadza doświadczenie określające wpływ wybranych czynników (woda, temperatura, światło, dostęp do tlenu) na proces kiełkowania nasion;
5) określa rolę auksyn, giberelin, cytokinin, kwasu abscysynowego i etylenu w procesach wzrostu i rozwoju roślin; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ etylenu na proces dojrzewania owoców;
6) wykazuje związek procesu zakwitania roślin okrytonasiennych z fotoperiodem i temperaturą
7. Reakcja na bodźce.
Uczeń:
1) przedstawia nastie i tropizmy jako reakcje roślin na bodźce (światło, temperatura, grawitacja, bodźce mechaniczne i chemiczne); planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące różnice fototropizmu korzenia i pędu; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące różnice geotropizmu korzenia i pędu; planuje i przeprowadza obserwację termonastii wybranych roślin;
2) przedstawia rolę auksyn w ruchach wzrostowych roślin; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące rolę stożka wzrostu w dominacji wierzchołkowej u roślin.
XVII. Ekologia.
1. Ekologia organizmów.
Uczeń:
1) rozróżnia czynniki biotyczne i abiotyczne oddziałujące na organizmy;
2) przedstawia elementy niszy ekologicznej organizmu; rozróżnia niszę ekologiczną od siedliska;
4) wykazuje znaczenie organizmów o wąskim zakresie tolerancji ekologicznej w bioindykacji;
6) przedstawia adaptacje roślin różnych form ekologicznych do siedlisk życia.
2. Ekologia populacji.
Uczeń:
1) przedstawia istotę teorii metapopulacji oraz określa znaczenie migracji w przepływie genów dla przetrwania gatunku w środowisku;
3. Ekologia ekosystemu. Ochrona i gospodarka ekosystemami.
Uczeń:
2) przedstawia skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej;
4) wyjaśnia zmiany liczebności populacji w układzie zjadający i zjadany;
5) przedstawia adaptacje drapieżników, pasożytów i roślinożerców do zdobywania pokarmu;
6) przedstawia adaptacje obronne ofiar drapieżników, żywicieli pasożytów oraz zjadanych roślin;
7) określa zależności pokarmowe w ekosystemie na podstawie analizy fragmentów sieci pokarmowych; przedstawia zależności pokarmowe w biocenozie w postaci łańcuchów pokarmowych;
8) wyjaśnia przepływ energii i obieg materii w ekosystemie;
9) opisuje obieg węgla i azotu w przyrodzie, wykazując rolę różnych grup organizmów w tych obiegach;
10) przedstawia sukcesję jako proces przemiany ekosystemu w czasie, skutkujący bogaceniem się układu w węgiel i azot oraz zmianą składu gatunkowego; rozróżnia sukcesję pierwotną i wtórną.
XVIII. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona.
Uczeń:
1) przedstawia typy różnorodności biologicznej: genetyczną, gatunkową i ekosystemową;
2) wymienia główne czynniki geograficzne kształtujące różnorodność gatunkową i ekosystemową Ziemi (klimat, ukształtowanie powierzchni); podaje przykłady miejsc charakteryzujących się szczególnym bogactwem gatunkowym; podaje przykłady endemitów jako gatunków unikatowych dla danego miejsca, regionu; wykazuje związek pomiędzy rozmieszczeniem biomów a warunkami klimatycznymi na kuli ziemskiej;
3) przedstawia wpływ zlodowaceń na rozmieszczenie gatunków; podaje przykłady gatunków reliktowych jako dowód ewolucji świata żywego;
4) wykazuje wpływ działalności człowieka (intensyfikacji rolnictwa, urbanizacji, industrializacji, rozwoju komunikacji i turystyki) na różnorodność biologiczną;
6) uzasadnia konieczność zachowania tradycyjnych odmian roślin i tradycyjnych ras zwierząt dla zachowania różnorodności genetycznej;
9) przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.
