Warsztaty z bioróżnorodności dla dzieci i młodzieży wieku od lat 6 do 18
Celem zajęć jest poznanie w praktyce przez dzieci i młodzież czym jest bioróżnorodność, jej poszanowanie i konieczność zachowania dla przyszłych pokoleń jako najwyższej wartości życia biologicznego na naszej planecie.
Czas trwania zajęć 60-90 minut.
Forma zajęć – spacer sensoryczny po terenie kolekcji ogrodu połączony z przekazywaniem wiadomości i kompetencji w formie warsztatów praktycznych. Uczestnicy doświadczają przyrody wszystkimi zmysłami. Czynnie uczestniczą w zajęciach poprzez prowadzenie obserwacji organoleptycznych podanych przez edukatora roślin. Mogą pracować w mniejszych zespołach analizując zadany problem i szukając w ogrodzie przykładów do danego zagadnienia. Wykorzystujemy do edukacji to, co akurat w danym czasie jest najbardziej atrakcyjne dla uczestników. Budujemy ciekawą historię wokół pojęcia, zjawiska, organizmu. Na końcu zajęć uczestnicy wykonują dla siebie własnoręcznie ekogadżet – wysiewają lub sadzą do doniczki rośliny.
Z racji terenowego charakteru zajęć prosimy o dostosowanie obuwia i stroju do warunków. Na zajęcia należy zabrać ze sobą skrzynki lub sztywne kartony na doniczki z roślinami posadzonymi przez uczestników zajęć – ekogadżety.
Uwzględniając podstawę programową formę przekazu merytorycznego dostosowano do grup wiekowych z podziałem adresatów warsztatów na cztery grupy wiekowe.
Grupa 1 – dzieci przedszkolne w wieku 6 lat oraz klasy I-III szkoły podstawowej
Grupa 2 – klasa IV szkoły podstawowej
Grupa 3 – klasy V-VIII szkoły podstawowej
Grupa 4 – młodzież szkół średnich, zawodowych, technikum
Jaką wiedzę i jakie kompetencje w praktyce może uzyskać młody człowiek dzięki uczestnictwie w zajęciach
z bioróżnorodności w Ogrodzie Botanicznym w Niegoszczy?
wyciąg z podstawy programowej
Przedszkole oraz szkoła podstawowa
Klasy I-III oraz przedszkole
rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin i zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych, a także gatunki objęte ochroną;rozpoznaje i wyróżnia cechy ekosystemów, takich jak: łąka, jezioro, rzeka, morze, pole, staw, las, las gospodarczy; określa składowe i funkcje ekosystemu na wybranym przykładzie, np. las, warstwy lasu, polany, torfowiska, martwe drzewo w lesie;
planuje, wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo-skutkowego i czasowego;
Klasy IV-VIII
przedstawia istotę różnorodności biologicznej;
podaje przykłady gospodarczego użytkowania ekosystemów;
analizuje wpływ człowieka na różnorodność biologiczną;
uzasadnia konieczność ochrony różnorodności biologicznej;
przedstawia formy ochrony przyrody w Polsce oraz uzasadnia konieczność ich stosowania dla zachowania gatunków i ekosystemów.
Szkoła średnia
XVIII. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona.
Uczeń:
przedstawia typy różnorodności biologicznej: genetyczną, gatunkową i ekosystemową;
wymienia główne czynniki geograficzne kształtujące różnorodność gatunkową i ekosystemową Ziemi (klimat, ukształtowanie powierzchni); podaje przykłady miejsc charakteryzujących się szczególnym bogactwem gatunkowym; podaje przykłady endemitów jako gatunków unikatowych dla danego miejsca, regionu; wykazuje związek pomiędzy rozmieszczeniem biomów a warunkami klimatycznymi na kuli ziemskiej;
przedstawia wpływ zlodowaceń na rozmieszczenie gatunków; podaje przykłady gatunków reliktowych jako dowód ewolucji świata żywego;
wykazuje wpływ działalności człowieka (intensyfikacji rolnictwa, urbanizacji, industrializacji, rozwoju komunikacji i turystyki) na różnorodność biologiczną;
uzasadnia konieczność zachowania tradycyjnych odmian roślin i tradycyjnych ras zwierząt dla zachowania różnorodności genetycznej;
przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.
Przykładowy scenariusz zajęć dla dzieci młodszych przedszkole oraz klasy I-III szkoły podstawowej
Karta pracy dla grupy wiekowej 1
- Dzieci zapoznają się z samym słowem bioróżnorodność. Na tym etapie edukacji nie jest ono jeszcze im znane aczkolwiek pewne elementy bioróżnorodności zawarte są już w podstawie programowej.
- Poznajemy pierwszy poziom bioróżnorodności – bogactwo siedlisk. Dzieci odpowiadają na pytanie w jakich miejscach rosną rośliny lub grzyby i żyją zwierzęta. Padają odpowiedzi las, pole, gospodarstwo rolne, ogród, ogródek, sad, łąka, morze, rzeka, staw, strumień, wydma, pastwisko itp.
- Ponieważ jesteśmy w ogrodzie botanicznym w nim będziemy poszukiwać bioróżnorodności gatunków i porównamy go do otaczających pól uprawnych i łąk pod kątem bogactwa gatunków żywych. Jakie mają cechy wspólne, co je różni. W samym ogrodzie skupimy się na poznaniu aktualnie najbardziej atrakcyjnego dla dzieci obszaru – mogą to być wiosenne rośliny cebulowe, rośliny aromatyczne, warzywa, drzewa i krzewy. Uczestnicy będą mogli zaobserwować strzępki grzybni rozrastające się w ściółce na rabatach, w sprzyjającym okresie nawet owocniki grzybów. Do ogrodu zalatują licznie różne gatunki owadów, jest owadzi hotel. Nad staw przylatują ptaki. Przy odrobinie szczęścia można też obserwować ryby i płazy.
- Po zapoznaniu się z mnogością siedlisk i bogactwem roślin, grzybów i zwierząt w ogrodzie przechodzimy do zmienności genetycznej w obrębie jednej populacji danego gatunku. Tutaj zależnie od pory roku możemy zaprezentować to na tulipanach, narcyzach, kwitnących jarmużach, miętach, pomidorach, jabłkach.
- Ukoronowaniem zajęć jest samodzielne posianie lub posadzenie do doniczki P9 przez dziecko rośliny. Dzieci w zespołach przygotowują mieszankę ziemi. Każdy uczestnik samodzielnie napełnia doniczkę podłożem i wysiewa lub sadzi roślinę według instrukcji. Tu również działamy zgodnie z kalendarzem przyrodniczym. Wiosną możemy pikować rozsady warzyw, ziół czy kwiatów, wysiewać nasiona na mikrowarzywa czy kiełki a jesienią sadzić byliny z podziału.